Η Πρωτομαγιά στη Θράκη μου - της Σοφίας Θεοδοσιάδη

Μνήμες μου ανεξίτηλες...Πρωτομαγιάς στον τόπο μου ...εκεί ψηλά στην καταπράσινη την Θράκη με τους κάμπους της...Πρωί πρωί με τη δροσιά...η μάνα μου μαζί με μας.. τα τρία τα κορίτσια της...στολίδια του σπιτιού της πάντα εμάς μας έλεγε...πρωί πρωί στα κατακόκκινα από τις παπαρούνες τα λιβάδια...μέσα στα καταπράσινα τριφύλλια...εκεί εξεχυνόμασταν ...λουλούδια να μαζέψουμε...στην πόρτα μας μας έλεγε...την Άνοιξη...την ''ευλογία'' της να φέρουμε ...μπροστά στο σπιτικό μας...Μα η μάνα μας πάντα έφευγε μονάχη της και ένα κλαρί από την καρυδιά...στην άκρη εκεί του χωραφιού...ένα κλαρί ολόδροσο έκοβε...γιατί μες στο μπουκέτο με τα λούλουδα ...ήτανε λέει το γούρι του σπιτιού...Κι εμείς την επιστεύαμε...και πάντοτε της λέγαμε...και μέσα στο στεφάνι το ''Μαγιάτικο'' τα φύλλα αυτά της καρυδιάς τα γούρικα...να πλέκει ανάμεσα εκεί...το τυχερό μας να προσμένουμε...γιατί η Άνοιξη κι ο Μάης ελπίδες μας γεννούσαν... Κι έπειτα εγυρνούσαμε στο σπίτι μας...κι η μάνα μας...όλους με το κλαρί...στο μέτωπο τους άγγιζε...και τη δροσιά ...την τύχη μας του καθενός.. ευχότανε να  φέρει..

Πριν ακόμη όμως η εργατική κίνηση κάνει την Πρωτομαγιά σύμβολο κοινωνικών αγώνων, ο Θρακικός λαός τη γιόρταζε σαν νικητή του καλοκαιριού κατά του χειμώνα. Ο μήνας αυτός των λουλουδιών γεννά στις ψυχές των ανθρώπων πάρα πολλές δεισιδαιμονίες. Πιστεύουν οι απλοϊκοί χωρικοί, πως είναι μήνας που πιάνουν τα μάγια και οι μάγισσες, τη νύχτα της Πρωτομαγιάς, μπορούν να τους κλέψουν την εσοδεία, όπως π.χ. το γάλα των ζώων τους.
κ.λ.π.( πηροφορίες-του κ. Άγγελου Σιδηρόπουλου- Προέδρου του Συλλόγου Ανατολικοθρακών).

Κατά τον Ν. Πολίτη η δεισιδαιμονία αυτή υπάρχει σε όλους τους Ευρωπαϊκούς λαούς και εξηγείται από την λατρεία των αρχαίων Ρωμαίων οι οποίοι αυτόν τον μήνα γιόρταζαν τα Λεμούρια προς τιμήν των "καταχθονίων δαιμόνων". Αυτός ήταν και ο λόγος που οι μέρες αυτές θεωρούνταν "αποφράδες"

Με το χάραμα της Πρωτομαγιάς οι Θρακιώτες συνήθιζαν να βγαίνουν στα χωράφια, να κυλιούνται μέσα στα σπαρτά και οι γυναίκες μάζευαν δροσιά πάνω από τα στάχυα, την έβαζαν στο στόμα τους ή έπλεναν με αυτήν το πρόσωπό τους. κάτι που συνηθίζεται ως τις μέρες μας. 

Φυσικά έκοβαν λουλούδια, με τα οποία έφτιαχναν στεφάνια και τα κρεμούσαν στην εξώπορτα, ενώ με πρασινάδες σχημάτιζαν το σημείο του Σταυρού για να κρατήσουν έξω το κακό.
Το πρωτομαγιάτικο στεφάνι είναι, σχεδόν, το μοναδικό έθιμο που εξακολουθεί να μας συνδέει με την παραδοσιακή Πρωτομαγιά, μια γιορτή της άνοιξης και της φύσης με πανάρχαιες ρίζες, πλούσια σε εκδηλώσεις σε παλαιότερες εποχές.
Οι αρχαίοι Έλληνες, ως φλογεροί φυσιολάτρες, γιόρταζαν το άνοιγμα των λουλουδιών και το φτάσιμο της άνοιξης. Από τα αρχαιότερα χρόνια του πολιτισμού τους, που έφθασε στην Ελλάδα από τη Θράκη το ρόδο, μαζί με τις Ορφικές διδασκαλίες, το άνθος αυτό έγινε σύμβολο και υμνήθηκε ως η νύμφη των ανθέων. Ο Aνακρέων ύμνησε έτσι το άνθος αυτό του Mαγιού:


«Pόδον, άνθος των ερώτων
αναμίξωμεν τω Bάκχω
ρόδον, ω+ ωραίον άνθος
ενθέντες τοις κροτάφοις
ευθυμήσωμεν εν τούτοις».


Σήμερα για τους περισσότερους δεν αποτελεί ίσως τίποτα περισσότερο από μια όμορφη σύνθεση λουλουδιών, χωρίς να παραπέμπει σε συσχετισμούς, σύμφωνα με τους οποίους «χαρίζει» στους ενοίκους ενός σπιτιού υγεία, καλή τύχη, ειρήνη, ευτυχία και ευφορία. Σίγουρα, όμως, η κατασκευή του προσφέρει χαρά σε μικρούς και μεγάλους.  

Στη Θράκη μας όταν ο ήλιος ανέβαινε αρκετά στον ουρανό άρχιζε πλέον η ομαδική έξοδος προς τα χωράφια. Πρώτα ‘έκαναν  την αρχή τα παλικάρια με τις νιές. Στεφανωμένοι με τα όμορφα λουλούδια της Θρακικής γης ξεκινούσαν να απολαύσουν την υπέροχη φύση και η γη τους καλοδεχότανε  πάνω στο καταπράσινο χαλί της.

Σαν κόντευε μεσημέρι όλα ήταν έτοιμα. Τα ψητά μοσχοβολούσαν πάνω στη σούβλα και το φημισμένο θρακιώτικο κρασί είχε ήδη ανάψει τα αίματα. Σε λίγο οι πλαγιές και τα λαγκάδια αντηχούσαν από τα υπέροχα δημοτικά τραγούδια της περιοχής.

" Τώρα Μάης, Τώρα Θερ'στής, Τώρα το καλοκαίρι
Τώρα π' ανθίζουν τα βουνά, π' ανθίζουνε οι κάμποι
θα βγουν τα πρόβατα μ' αρνιά, θα 'ρθή το καλοκαίρι" 

.  Ω!!! μνήμες μου της Θράκης μου ...της μάνας μου...που όμορφη ήταν τότε νια...μα τώρα έγειρε και το θάνατο προσμένει εκεί καρτερικά...Πόσο στ' αλήθεια θλίβομαι ...που εκείνο το ''κορίτσι '' η μάνα μου...μας έμαθε να προσμένουμε...και μέσα από ένα μονάχα κλαράκι καρυδιάς...ελπίδα να σκορπά...Ας είναι ...τώρα εμείς θυμόμαστε...κι αυτή αναπολεί...κι έτσι με γεμάτες τις ψυχές...τα μάτια μας...γεμάτα πια πορεύονται...κάθε Πρωτομαγιά !!!

Η Πρωτομαγιά στη Θράκη μου - της Σοφίας Θεοδοσιάδη

....................................................................................................................................................................

O Mάης, May, παιδικό τραγούδι...

...................................................................................................................................................................